آیا ادامه وضع موجود به‌صلاح است!؟

نگاهی به تحریم خرید دارو از شرکت‌های وابسته به تأمین اجتماعی/

دکتر مسعود کیهان: روز پنجشنبه هجدهم بهمن‌ماه بود که خبری عجیب با این تیتر منتشر شد: «انجمن داروسازان ایران خرید دارو از تی‌پی‌کو را تحریم کرد.»
در متن این خبر آمده بود: هیئت مدیره انجمن داروسازان ایران طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد که از تاریخ بیستم بهمن‌ماه، داروخانه‌داران در اعتراض به عدم پرداخت مطالبات داروخانه‌ها از سوی سازمان تامین اجتماعی، از شرکت‌های تولیدی و پخش وابسته به این سازمان، دارو خریداری نخواهند کرد. یعنی اینکه داروخانه‌های خصوصی خرید از شرکت‌های پخش وابسته به هلدینگ دارویی شستا (تی‌پی‌کو) و همچنین خرید غیرمستقیم از کارخانجات وابسته به این هلدینگ شستا تحریم خواهد شد. انجمن داروسازان ایران دلیل این امر را بدعهدی و رفتار غیر مسئولانه سازمان تأمین اجتماعی در پرداخت مطالبات داروخانه‌ها عنوان کرد. البته این انجمن در نامه‌ای به دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز ضمن هشدار تداوم وضع موجود تهدید کرد که ادامه وضع موجود می‌تواند در آینده به عدم پذیرش نسخ بیمه‌ای منجر شود.

به زبان ساده‌تر یعنی اینکه خرید از سه شرکت پخش مهم توزیع داروپخش، هجرت و اکسیر و شرکت‌های مهم تولید محصول نهایی کارخانجات داروپخش، اکسیر، پارس‌دارو، رازک، ابوریحان، فارابی، کاسپین‌تامین، زهراوی، شهیدقاضی متوقف خواهد شد. در اولین گام هم انجمن داروسازان اصفهان اعلام کرد: تا اطلاع ثانوی داروسازان استان اصفهان، خرید از شرکت‌های تی‌پی‌کو را تحریم کرده‌اند.

هادی احمدی، مدیر روابط عمومی انجمن داروسازان ایران دلیل آغاز این کمپین را تداوم بدهی‌های تأمین اجتماعی به داروخانه‌های سرپایی و تأخیر در تسویه مطالبات آن‌ها عنوان کرد و گفت: داروخانه‌ها حدود ۸ همت از بیمه تأمین اجتماعی بابت سهم بیمه پایه دارو‌ها طلب و ۱۰ همت هم بابت سهم دارویار مطالبات دارند. در حال حاضر بسیاری از داروخانه‌ها در شرف ورشکستگی و تعطیل شدن هستند. آن‌ها پولی برای خرید دارو ندارند. کمپین تحریم خرید دارو از تی‌پی‌کو نیز به همین دلیل است. وقتی مطالبات ما تسویه شد می‌توانیم ارائه خدمت دهیم.

تا اینجای کار موضع انجمن داروسازان مشخص است. آن‌ها برای وصول طلب خود از تامین اجتماعی، دست به تحریم شرکت‌های دارویی و پخش زیرمجموعه‌اش زده‌اند. در همین حال عدم پذیرش نسخ بیمه‌ای را هم در دستور کار گام بعدی قرار داده‌اند.

طرح موضوع تحریم شرکت‌های دارویی تی‌پی‌کو، واکنش تند دکتر علیزاده نادری مدیرعامل جدید این هلدینگ را به همراه داشت. او در نامه‌ای به رئیس سازمان غذاودارو نوشت: تی‌پی‌کو شرکتی مستقل است و ارتباطی با مناسبات مالی فیمابین انجمن و سازمان تأمین اجتماعی ندارد.

نادری علیزاده همچنین در نامه خود به سازمان غذاودارو، انجمن داروسازان را به دایر کردن داروخانه در سراسر کشور تهدید کرد و گفت: بدیهی است در صورت تداوم این روند و به منظور جلوگیری از اخلال در تأمین و توزیع دارو‌های حیاتی و تولیدی مجموعه تی‌پی‌کو، این شرکت ناگزیر خواهد بود برای حفظ دسترسی مستمر بیماران به دارو، اقدامات مقتضی از جمله درخواست تأسیس و مدیریت داروخانه در استان‌ها و شهر‌های متاثر را در دستور کار قرار دهد. ضمن اینکه این اقدام می‌تواند منجر به ایجاد نگرانی در میان بیماران، اخلال در دسترسی منصفانه به دارو‌ها شود.

پس از انتشار این نامه، اکبر عبداللهی اصل، مدیرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذاودارو با این اقدام انجمن داروسازان مخالفت و اعلام کرد: این قبیل اقدامات نه تنها مشکل را حل نمی‌کند بلکه می‌تواند روند تامین دارو را دچار اختلال کند. وی همچنین تاکید کرد که در شرایط حساس کنونی، افزودن چالش‌های جدید به زنجیره تامین دارو به نفع کشور، مردم و فعالان این حوزه نیست و نباید با تصمیمات شتاب‌زده، شرایط را پیچیده‌تر کرد.

انجمن شرکت‌های پخش دارو نیز در نامه‌ای به ریاست هیئت مدیره انجمن داروسازان ایران ضمن دعوت به آرامش و خویشتنداری، خواستار دوری از تصمیمات هیجانی و حذر از اقداماتی شده که باعث رنجش و افزایش آلام مردم می‌شود.
بعد از این نامه نگاری‌ها، نشستی با حضور رئیس و جانشین ریاست سازمان غذاودارو، مدیرکل امور دارو، رئیس سندیکای تولیدکنندگان داروهای انسانی، مدیرعامل هلدینگ دارویی تأمین (تی‌پی‌کو) و رئیس و اعضای هیئت مدیره انجمن داروسازان تهران در محل سازمان غذاودارو برگزار شد. در این نشست، همه طرف‌ها با تأکید بر ضرورت بهره‌گیری از تمامی ظرفیت‌ها برای دریافت مطالبات داروخانه‌ها از سازمان هدفمندی یارانه‌ها و تأمین اجتماعی، بر این نکته نیز تأکید کردند که تی‌پی‌کو دارای شخصیت حقوقی مستقل است و هیچ‌گونه قصور یا مسئولیتی متوجه این شرکت در خصوص معوقات نظام دارویی و نوع قراردادهای فی‌مابین سازمان تأمین اجتماعی و داروخانه‌ها نیست. همچنین در این نشست رئیس و اعضای هیئت مدیره انجمن داروسازان تهران تأکید کردند که هرگونه اقدام تنش‌زا می‌تواند روند خدمت‌رسانی به بیماران و مردم را مختل نماید.

البته جلسات برای رفع مشکل پیش آمده همچنان (تا لحظه تحریر این نوشتار) ادامه دارد. در تماس تلفنی دکتر شهرام کلانتری خاندانی، رئیس انجمن داروسازان ایران، با حسن نوروزی، سرپرست سازمان هدفمندی یارانه‌ها، نوروزی از پیگیری جدی و مستقیم رئیس سازمان برنامه و بودجه در خصوص لزوم تسویه هرچه سریع‌تر مطالبات داروخانه‌ها خبر داده است.

فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت نیز در واکنش به کمپین تحریم شرکت‌های تی‌پی‌کو از سوی داروخانه‌های خصوصی با تاکید بر اینکه حوزه دارو جزو حوزه‌هایی است که اصلاً نمی‌شود در گذر زمان با آن برخورد کرد، زیرا موضوع با سلامت و جان مردم مطرح است، گفت: آقای رئیس‌جمهور، دستور حل موضوع را داده‌اند و امیدواریم هرچه زودتر شاهد حل مشکل باشیم.
حال با جلو رفتن زمان و جلسات متعدد برای بررسی مشکل به وجود آمده به‌ویژه ورود دولت به حل و فصل این موضوع، می‌توان به حل این مشکل در آینده نزدیک امیداور بود.

در اینکه داروخانه‌ها به دلیل مشکلات مربوط به بیمه‌ها و طرح دارویار در وضعیت نامناسبی به‌سر می برند شکی نیست و باید به این مهم هم اذعان کرد که داروخانه‌ها حق دارند برای احقاق حق خود ساکت ننشینند. وقتی پای صحبت ایشان می‌نشینی دلی پر غصه‌ دارند و از برخوردهای تامین اجتماعی و حتی برخی شرکت‌های پخش زیرمجموعه تی‌پی‌کو دل خوشی ندارند. اما در عین محق بودن تحریم‌کنندگان در برخی موارد، سوال اینجاست که آیا انجمن داروسازان راه حل مناسبی را برای حل این مشکل انتخاب کرده است؟

برای پاسخ به این سوال، توجه به چند نکته ضروری به نظر می‌رسد:
1- خودتحریمی داخلی: در شرایطی که کشور درگیر تحریم های سنگین و موضوعات بغرنج جدید است، به‌نظر می‌رسد طرح این دعوا در شرایط کنونی دردی را دوا نخواهد کرد و به‌نوعی خودتحریمی و ضربه به تولید داخل خواهد بود.

2- در نظر نگرفتن نقش و جایگاه تی‌پی‌کو: هر چند مدیر روابط عمومی انجمن داروسازان ایران معتقد است که با تحریم سه شرکت پخش تی‌پی‌کو، هیچ کمبودی در بازار ایجاد نخواهد شد اما مگر می‌توان به سادگی از کنار نام بزرگترین هلدینگ دارویی کشور گذشت!؟ هلدینگی که حدود ٣٥٪ سهم بازار پخش دارو در ایران را برعهده دارد. هلدینگی که قریب به 1000 قلم دارو در ٣٢ حوزه درمانی را در 10 شرکت محصول نهایی‌ساز خود تولید می‌کند. محصولاتی که بعضاً شرکت‌های تولیدکننده در آن محصول لیدر بازار هستند.

3- نادیده گرفتن استقلال شرکت‌های زیرمجموعه تی‌پی‌کو: طبق قانون تجارت، هلدینگ دارویی تامین(تی‌پی‌کو) و شرکت‌های زیرمجموعه آن اعم از شرکت‌های پخش و تولیدی، با توجه به ترکیب سهام‌داران و هیئت مدیره مستقل محسوب می‌شوند و مجمع عمومی و هیئت مدیره آن‌ها در قبال عملکرد خود پاسخگو هستند نه سازمان تأمین اجتماعی! و تحریم هلدینگی که نقشی در مناسبات فی‌مابین داروخانه‌ها و تامین اجتماعی ندارد، به نظر به دور از منطق و عدالت است.

4- بی‌توجهی به درگیری مضاعف شرکت‌های دارویی تی‌پی‌کو با مشکلات نقدینگی: پرواضح است شرکت‌های پخش زیرمجموعه تی‌پی‌کو به‌عنوان مهم‌ترین شرکت‌های پخش دارو در کشور از بزرگترین طلبکاران دانشگاه‌های علوم پزشکی و داروخانه‌ها محسوب می‌شوند و بخشی از مشکلات امروز صنعت دارو به عدم وصول مطالبات این شرکت‌ها از دانشگاه‌های علوم پزشکی و داروخانه‌ها برمی‌گردد. درگیر کردن بیشتر این شرکت‌ها با توجه به نقش مهم آن‌ها با موضوعاتی مانند تحریم، بر مشکلات زنجیره تامین دارو اضافه خواهد کرد.

باری، با هر نگاه منصفانه‌ای، تحریم برنامه‌ریزی شده انجمن داروسازان قابل نقد است. تجربه نشان داده، چاره کار هر چه باشد تقابل و درگیری بیشتر نیست. این جدال برنده‌ای ندارد و هر سه طرف مردم، داروخانه‌های خصوصی و شرکت‌های هلدینگ تی‌پی‌کو بازندگان این تقابل خواهند بود. حل این موضوع نیاز به ورود تصمیم‌گیران بالادستی دارد ولاغیر. آن‌طور که از اخبار به گوش می‌رسد، ورود دولت به این موضوع انجام شده است. امید است این ورود در سریع‌ترین زمان ممکن نتیجه‌بخش باشد تا بیش از این اذهان مردم در این شرایط سخت اقتصادی به موضوعاتی اینچنین درگیر نباشد.

/انتهای پیام/