ویژگی‌های سازمان غذاوداروی آینده/
دکتر امیرحسین حاجی میری (داروساز، متخصص اقتصاد و مدیریت دارو): همچون ادوار گذشته با شروع فعالیت دولت جدید، گمانه‌زنی‌هایی متناقض و عموما پرتنش برای تعیین سکاندار سازمان غذاودارو، قلب نظام دارویی کشور، به گوش رسید و این معاونت دارای استقلال نسبی در وزارت بهداشت، آخرین نهادی بود که وضعیتش با فاصله زمانی در مقایسه به سایرین تعیین تکلیف شد. اگرچه تجربه سالیان اخیر مکررا نشان داده که ذی‌نفعان متعدد اثرگذاری در بدنه حاکمیت وجود دارند که می‌توانند به‌راحتی کارایی و اثربخشی سیاست‌های این سازمان را تحت تاثیر قرار دهند، لیکن شکی نیست که نوع “بودن” سازمان غذاودارو و اهم اولویت‌های راهبران آن در هر دوره مدیریتی، به‌طرزی معنادار سرنوشت تمام ذی‌نفعان دارو را رقم می‌زند.
از فرصت آغاز یک دوره مدیریتی بهره جسته و در فضایی آمیخته با امید در این مقاله سعی شده آرزوهای خود را از یک سازمان غذاوداروی کارآمد، مسئول، پاسخگو، مشارکت‌جو و شفاف بیان می‌کنیم.
در دنیای امروز، شفافیت و نقدپذیری دو رکن اساسی مدرن‌سازی هستند. پذیرش انتقادات و ایجاد فضایی باز برای بررسی نظرات و ایده‌های مختلف، نه تنها باعث بهبود عملکرد و کارایی شده بلکه زمینه‌ای را فراهم آورده که یک نهاد بتواند چابک و موثر خود را با تغییرات و چالش‌های نوظهور تطبیق دهد. این رویکرد منجر به ارتقای اعتماد عمومی، ایجاد جوّی از همفکری و همکاری و همچنین تسهیل نوآوری و خلاقیت خواهد شد. استقبال از انتقادات و فراهم کردن بستر مناسب برای مشارکت ذی‌نفعان به دور از هرگونه پیش قضاوت، به‌عنوان یک محرک اساسی برای حرکت به‌سوی پیشرفت مورد توجه قرار دارد.
طبق مصوبه شورای عالی اداری، وظائفی متعدد بر عهده سازمان غذاودارو به‌عنوان نهاد مسئول تأمین ایمنی، اثربخشی و کیفیت کالاهای سلامت‌محور قرار گرفته که در طول دهه‌ها با چالش‌ها و تغییراتی قابل توجه نیز مواجه بوده است. با ورود فناوری‌های نوین و گسترش روزافزون کسب‌وکارهای جهانی، لازم است سازمان غذاودارو از فرمت سنتی خود به سمت مدرن شدن حرکت کند. در گذر از سنت به مدرن شدن، یک گسست معرفتی رخ خواهد داد به‌طوری که تمام واژهها در این وادی معنایی جدید پیدا میکنند. یک سازمان غذاوداروی مدرن ضمن صیانت از سلامت عمومی، با یک رویکرد نظام‌مند، داده‌محور و همکاری‌محور در راستای ایجاد دسترسی به کالاهای سلامت فعالیت می‌کند. در این مقاله، به شرح ویژگی‌های آن سازمان غذاوداروی مدرن می‌پردازیم.
مدرن شدن سازمان غذاودارو کمک می‌کند تا تمرکز بر مصرف‌کننده و احقاق حقوق بیمار رقم بخورد. از این مسیر مشارکت مصرف‌کننده نیز در تصمیم‌گیری‌های کلیدی و سیاست‌گذاری به ایجاد اعتماد و مشارکت سازنده منجر خواهد شد.
در حرکت به سوی مدرن شدن، سازمان غذاودارو به‌جای استفاده از روش‌های مرسوم تصمیم‌گیری مبتنی بر افراد، زمینه‌ساز ایجاد ساختاری شفاف و کارا برای تصمیم‌سازی مبتنی بر داده خواهد بود. تحلیل داده‌های کلان به این نهاد کمک می‌کند تا انواع ریسک احتمالی در مسیر تحقق دسترسی پایدار به دارو و سایر کالاهای سلامت‌محور را پیش‌بینی و از بروز مشکلات بزرگ جلوگیری نماید.
مدرن شدن زمینه افزایش شفافیت و ایجاد دسترسی عمومی به داده‌های مربوط به ایمنی فرآورده‌های سلامت را فراهم آورده و با بهره جستن از فناوری‌های پیشرفته، سازمان غذاودارو می‌تواند به‌طور مداوم موضوعات مربوط به ایمنی و کیفیت کالاهای سلامت‌محور را رصد کرده و با یک رویکرد نظارتی یکپارچه در سراسر زنجیره تامین، امنیت پایدار را رقم بزند.
سازمان غذاوداروی مدرن از یک رویکرد سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری مبتنی بر ریسک برای تخصیص منابع خود بهره‌برداری می‌کند. تدوین راهبردهای عملیاتی به‌منظور شناسایی و کاهش ریسک‌ها و همچنین التزام به اجرایی‌سازی این استراتژی‌ها، اثربخش‌تر از هر روشی دیگر مبتنی بر افراد، در صورت مواجهه با بحران‌های جدی ایفای ارزش خواهد کرد.
از سوی دیگر، حرکت به سوی مدرن شدن مستلزم تقویت ارتباط موثر و همکاری فعال با سایر نهادها و ذی‌نفعان است. دخیل کردن صنعت و جامعه علمی در فرآیندها به توسعه و ارتقا کارایی و اثربخشی کمک خواهد کرد. سازمان غذاوداروی مدرن به‌علاوه، در زمینه برقراری و توسعه ارتباط با نهادهای بین‌المللی فعالانه قدم خواهد برداشت و ضمن جلب همکاری خبرگان و افراد دارای تجربه، با این کار بهره‌گیری از فرصت‌های تعامل سازنده و ایجاد اعتماد در سطح جهانی را زمینه‌سازی خواهد کرد.
یک سازمان غذاوداروی مدرن از تغییرات فناورانه جدید در دنیا استقبال کرده و به‌صورت فعال ضمن جلب مشارکت ذی‌نفعان، قبل از بروز هرگونه فراگیری و القای تقاضا از مسیر عرضه‌کننده فناوری در وضعیتی که مزیت‌های آن به بازار مصرف معرفی شده است، به‌طور موثر به تنظیم مقررات خواهد پرداخت. لذا توجه هوشمندانه به فناوری با رویکرد فعالانه، قبل از فراگیر شدن خارج از کنترل در مدرن‌سازی سازمان غذاودارو ایفای نقش خواهد کرد. در مسیر تحول دیجیتال، استفاده از پلتفرم‌های نوین برای تسهیل اجرای فرآیندهای قانونی و همچنین مراتب اداری، نگرش و فرصت‌هایی جدید ایجاد خواهد کرد و از این مسیر افزایش شفافیت و قابلیت ردیابی در زنجیره تأمین نیز موثرتر از قبل امکان‌پذیر خواهد بود.
همچنین با بهبود روش‌های ارتباطی و جریان شفافیت، دسترسی به اطلاعات صحیح و کامل برای تمام ذی‌نفعان به‌ویژه مصرف‌کنندگان سهولت می‌یابد.
در دنیای پرسرعت و شتابناک امروز، سازمان غذاودارو باید تقویت یادگیری سازمانی و توانایی سازگاری را بیش از پیش در دستور کار خود قرار داده و سازوکارهای دریافت بازخورد را با استفاده از فناوری‌های نوین ایجاد کند تا انطباق سیاست‌ها با تغییرات جدید به‌طوری موثر تضمین شده و مسیرهای نوآورانه برای توسعه باز شود.
در خصوص توسعه منابع انسانی، مدرن شدن سازمان غذاودارو نیازمند بهره‌گیری موثر و بدون تعصب از نیروی کار ماهر و متخصص است که ضمن پذیرش تغییرات در دنیای امروز، بتواند با پیچیدگی‌های جدید و نوآوری‌ها کنار بیاید. این حقیقتی انکارناپذیر است که سازمان غذاودارو عرصه‌ای برای کسب تجربه یا آزمون و خطا نیست. اشتباهات ناشی از بی‌تجربگی می‌تواند عواقبی جدی و جبران‌ناپذیری به همراه آورد، به‌ویژه در شرایطی که افراد با تجربه با درک عمیق از نظام دارویی به‌راحتی در دسترس هستند. تعصب و عدم تمایل به استفاده از این تجارب نه‌تنها می‌تواند به پایین آمدن کیفیت تصمیم‌گیری‌ها منجر شود، بلکه هزینه‌های گزافی را نیز به نظام سلامت کشور و اعتماد جامعه تحمیل خواهد کرد. بنابراین، ایجاد ساختار منسجم و نظام‌مند جهت توجه به نظرات و تخصص‌های افراد با تجربه، امری ضروری در مسیر مدرن شدن سازمان غذاودارو خواهد بود.
از سوی دیگر توانمندسازی سرمایه‌های انسانی از طریق برگزاری دوره‌های آموزشی هدفمند برای کارکنان درباره فناوری‌ها و رویکردهای نوین، پیش شرط همگامی با تغییرات آینده خواهد بود. به‌طور موازی نیز جذب افراد با تخصص‌های مختلف، از جمله خبرگان علم داده، متخصصان حیطه‌های مختلف سلامت عمومی نظیر اپیدمیولوژی، آمار زیستی، اقتصاد سلامت و همچنین شاخه‌های مختلف علم مدیریت، به پیشبرد اهداف سازمان غذاودارو کمکی شایان خواهد کرد.
سازمان غذاودارو در ساختار فعلی خود به‌شدت به افراد کلیدی وابسته بوده که می‌تواند نقطه‌ی ضعفی برای این نهاد محسوب شود. هنگامی که تصمیم‌گیری به نظرات چند شخص حقیقی وابسته بماند، مشکلاتی متعدد در برقراری کارایی، اثربخشی و عدالت ایجاد خواهد شد و عدم ثبات در مدیریت فرآیندها می‌تواند منجر به ناهماهنگی، عدم قطعیت و سلب کارایی در پیشرفت امور شود.
ایجاد تحول در سازمان غذاودارو به‌عنوان یک نهاد نظارتی اثرگذار نیازمند اتخاذ یک رویکرد جامع و نظام‌مند است که بتواند با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، ایجاد همکاری‌های گسترده ملی و بین‌المللی و توجه به نیاز سلامت آحاد جامعه، مأموریت حفاظت از سلامت عمومی را به خوبی انجام دهد. برای اینکه این نهاد به یک سازمان مبتنی بر سیستم تبدیل شود، باید وابستگی به افراد کلیدی را به مرور کاهش داده، اولویت خود را فقط در راستای ارتقای دسترسی به دارو قرار داده و با توسعه رویه‌های استاندارد و بهره‌گیری از تخصص‌های جمعی، به ارتقای مستمر کارایی و اثربخشی خود ادامه دهد. این رویکرد نه تنها به بهبود عملکرد سازمان غذاودارو کمک می‌کند بلکه اعتماد عمومی را به کفایت این نهاد در حفاظت از سلامت عمومی در یک جهان پیچیده و متغیر تقویت خواهد کرد.
/انتهای پیام/
