صندلی‌های لرزان داروسازی/
نوشتاری از دکتر صادق جباری*: در حالی‌که صنعت داروسازی ایران در مسیر توسعه فناوری، افزایش ظرفیت تولید و بومی‌سازی مواد اولیه گام برمی‌دارد، پدیده‌ای کمتر دیده‌شده در لایه‌های مدیریتی آن در حال شکل‌گیری است: خرید و فروش پنهان صندلی‌های مدیریتی!
این روند نگران‌کننده، نه‌تنها کارآمدی مدیریتی شرکت‌ها را زیر سؤال برده، بلکه اعتماد عمومی و حرفه‌ای به نظام حکمرانی دارویی کشور را نیز تهدید می‌کند.
در سال‌های اخیر، برخی شرکت‌های دارویی شاهد جابه‌جایی‌های مکرر در سطح هیئت‌مدیره و مدیران عامل بوده‌اند؛ تغییراتی که در بسیاری از موارد نه ناشی از ارزیابی عملکرد، بلکه نتیجه‌ی روابط بیرونی، بده‌بستان‌های مدیریتی یا حتی حمایت‌های مالی و سیاسی است.
به‌این‌ترتیب، صندلی مدیریت که باید نماد اعتماد، تخصص و مسئولیت باشد، در برخی موارد به ابزار چانه‌زنی میان ذی‌نفعان بیرونی تبدیل شده است!
ریشه‌ها؛ مالکیت‌های پیچیده و تعارض منافع
بخشی بزرگ از شرکت‌های دارویی ایران در مالکیت نهادهای عمومی، صندوق‌های بازنشستگی و هلدینگ‌های شبه‌دولتی قرار دارند.
این ساختار پیچیده، به‌جای آنکه مزیت هم‌افزایی ایجاد کند، زمینه‌ساز تعارض منافع و نفوذ تصمیم‌گیران غیرتخصصی شده است.
در نتیجه، انتصابات به‌جای آنکه تابع منطق فنی و ارزیابی علمی باشد، در مسیر روابط اداری یا حتی مالی قرار گرفته است. این وضعیت، بازار غیررسمی صندلی‌های مدیریتی را شکل داده که عملاً به یکی از معضلات پنهان اما تأثیرگذار صنعت داروسازی تبدیل شده است.
آسیب‌های عمیق بر بدنه حرفه‌ای صنعت
آثار این روند تنها در سطح مدیریت باقی نمی‌ماند. به مرور، بدنه تخصصی صنعت نیز از آن آسیب می‌بیند:
کاهش انگیزه در مدیران و کارشناسان شایسته که شاهد بی‌اثر بودن تخصص و تجربه خود هستند.
بی‌ثباتی در سیاست‌های تولید، خرید مواد اولیه و بازاریابی به‌دلیل بروز تغییرات مکرر مدیریتی.
افزایش ریسک‌های مالی و نظارتی
به‌دلیل تصمیم‌گیری‌های کوتاه‌مدت و فاقد پشتوانه تخصصی.
تضعیف جایگاه اخلاق حرفه‌ای در داروسازی
که ریشه در تعهد به سلامت عمومی دارد.
به‌گفته یکی از مدیران باسابقه صنعت:
«وقتی صندلی مدیریت به‌جای دانش و تعهد، با رابطه و معامله به‌دست می‌آید، نه شرکت برنده است و نه صنعت. در نهایت، سلامت نظام دارویی کشور قربانی می‌شود.»
راهکارها؛ بازگشت به شفافیت و شایسته‌سالاری
برای بازگرداندن سلامت به نظام مدیریتی داروسازی، چند اقدام فوری پیشنهاد می‌شود:
۱.تشکیل کمیته‌های صلاحیت حرفه‌ای مدیران دارویی در سطح هلدینگ‌های مادر و نهادهای ناظر.
۲.انتشار عمومی سوابق و کارنامه عملکردی مدیران ارشد در دوره‌های زمانی مشخص.
۳.تدوین شاخص‌های واحد ارزیابی عملکرد (KPI)
برای مقایسه‌ی کارآمدی مدیران در کل صنعت.
۴.افزایش نقش سندیکاها و انجمن‌های تخصصی داروسازی در معرفی مدیران و نظارت بر انتصابات.
۵.تدوین دستورالعمل شفافیت انتصابات
از سوی وزارت بهداشت یا سازمان غذاودارو، به‌عنوان ضامن سلامت ساختار مدیریتی.
جمع‌بندی:
صندلی‌ها را از بازار بیرون بیاوریم
صنعت داروسازی کشور، یکی از ارزشمندترین دارایی‌های ملی است که بر پایه دانش، اخلاق و اعتماد عمومی شکل گرفته است.
اگر صندلی‌های مدیریتی این صنعت در معرض خرید و فروش یا نفوذ بیرونی قرار گیرد، هیچ سرمایه‌گذاری، هیچ برنامه توسعه‌ای و هیچ سیاست پایداری نمی‌تواند دوام بیاورد.
صندلی مدیریت در داروسازی، امانت سلامت مردم است، نه ابزار معامله قدرت.
بازگرداندن این امانت به جایگاه واقعی خود، نخستین گام برای نجات و پایداری صنعت داروی ایران است.
*رئیس هیئت مدیره شرکت داروسازی اسوه
/انتهای پیام/
