درباره اختلال سوگ طولانی‌مدت/
تارا رضوانی: اختلال سوگ طولانی‌مدت Prolonged Grief Disorder (PGD) یک وضعیت روانی است که در آن فرد پس از، از دست دادن عزیزان دچار غم و اندوه شدید و مداوم می‌شود که عملکرد روزمره او را به شکلی قابل توجه مختل می‌کند. این غم فراتر از غم معمول پس از فقدان است و بیش از ۱۲ ماه در بزرگسالان (6 ماه در کودکان و نوجوانان) ادامه می‌یابد.
نشانه‌‌های مهم اختلال سوگ طولانی‌مدت
- اندوه عمیق و پایدار
- پیش اشتغال ذهنی با فرد فوت شده
- اجتناب یا بی‌‌حسی عاطفی
- احساس بی‌معنایی زندگی
- مشکل در انجام امور روزمره
- تنهایی شدید
این نشانه‌‌ها در بیشتر روزها وجود داشته و باعث افت کارکرد می‌شوند.
پژوهش‌ها نشان داده‌‌اند که مغز افراد دچار سوگ طولانی، هنگام یادآوری فرد فوت شده، مرکز پاداش را فعال می‌کند (مثل اعتیاد). این فعال‌سازی باعث می‌شود رها کردن این دلتنگی برای فرد، سخت‌تر شود و روند سازگاری با فقدان، کند یا متوقف شود.
چند عامل می‌توانند احتمال ابتلا به اختلال سوگ طولانی‌مدت را افزایش دهند:
- مرگ ناگهانی یا خشونت آمیز
- فقدان حمایت اجتماعی
- وابستگی عاطفی بسیار شدید
- سابقه افسردگی یا اضطراب
نقش مثبت و حمایتی خانواده
اگر خانواده آگاهانه و با همدلی رفتار کند، می‌تواند به شکلی چشم‌افسا روند بهبود فرد را تسریع کند.
- ایجاد فضای امن عاطفی: گوش دادن بدون قضاوت و پرهیز از نصیحت‌های شتابزده، و اجازه دادن به فرد برای بیان آزادانه احساسات.
- حمایت عملی: کمک در کارهای روزمره، مدیریت امور مالی یا برنامه‌ریزی زندگی تا زمانی که فرد توانایی کامل خود را باز یابد.
- تشویق به درمان: همراهی فرد در مراجعه به روانشناس یا گروه‌های حمایت از سوگ.
- حفظ ارتباط اجتماعی: ملایم و تدریجی فرد را به جمع‌‌های خانوادگی یا دوستانه برگرداند.
خطرات ناشی از رفتار ناآگاهانه خانواده
اگر خانواده رفتارهای زیر را نشان دهند، ممکن است به تشدید مشکل منجر شود.
- کم اهمیت جلوه دادن احساسات: مثل گفتن “باید فراموش کنی” یا “زندگی ادامه دارد”!
- فشار برای بازگشت سریع به روال عادی: بی‌توجهی به اینکه روند سوگواری هر فرد متفاوت است.
- انتقاد یا سرزنش: بابت کاهش عملکرد یا کناره‌گیری اجتماعی.
- عدم توجه به علائم هشداردهنده: مثل انزوای شدید، افکار خودکشی یا افسردگی عمیق.
خانواده باید بین حمایت عاطفی و کمک به بازگشت تدریجی به زندگی تعادل ایجاد کند؛ نه آنقدر وابستگی ایجاد کند که فرد در غم بماند، و نه آنقدر فشار بیاورد که فرد احساس بی توجهی یا عدم درک شود.
پیامدهای روانی و جسمی
- افسردگی، اضطراب، اختلال استرس پس از سانحه(PTSD)
- اختلال خواب و کابوس‌‌ها
- افکار خودکشی
- ضعف سیستم ایمنی
- مشکلات قلبی و گوارشی
پیشگیری همیشه به معنی جلوگیری کامل نیست، اما می‌تواند خطر ابتلا را کاهش دهد یا شدت علائم را کم کند.
حمایت در روزها و ماه های اول پس از فقدان
- داشتن حمایت اجتماعی قوی (دوستان، خانواده، گروه‌های سوگ)
- بیان آزادانه احساسات و گریه کردن بدون ترس از قضاوت
- شرکت در انواع مراسم سوگواری برای کمک به پذیرش واقعیت فقدان
- توجه به سلامت جسمی: خواب کافی، تغذیه مناسب، فعالیت بدنی.
نقش متخصصان سلامت روان در بهبود سوگ طولانی مدت
وقتی اختلال شکل گرفت، هدف درمان این است که فرد به‌تدریج بتواند با فقدان کنار بیاید و زندگی فعال خود را باز یابد.
متخصصان سلامت روان با گوش دادن همدلانه، فراهم کردن فضایی امن برای بیان احساسات، آموزش راه های کنار آمدن با غم و کمک به بازگشت تدریجی به زندگی عادی می‌توانند نقشی مهم در بهبود فرد ایفا کنند.
/انتهای پیام/
