تغییرات ارزی، گرفتارهای ممتد/
دکتر مسعود کیهان: دنبال‌کنندگان تابلوهای صرافی‌ها، فقط دلال‌ها یا نوسان‌گیران بازار ارز نیستند! بلکه افرادی هم هستند که درگیر بیماری‌اند یا در نزدیکی خود، بیماری دارند که قیمت داروهایشان با نوسانات قیمت ارز بالا و پایین می‌شود.
شاید سوالی که ذهن خیلی‌ها را مشغول کرده این باشد که مگر نه اینکه بیش از ۹۶ درصد یا به روایتی دیگر 98 درصد از داروهای مصرفی در داخل کشور تولید می‌شود، پس چرا قیمت دارو این مقدار متأثر از قیمت ارز است!؟
جواب البته روشن است. هنوز حدود نیمی از مواد اولیه محصولات دارویی وارداتی است و تقریبا بیشتر دستگاه‌های مورد نیاز صنعت فرتوت داروسازی ما، ساخت کشورهای دیگر است و…
***
در تایید ارتباط مستقیم بالارفتن نرخ ارز و دارو، چندی پیش دکتر محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت بالا رفتن قیمت دارو با نوسانات ارزی را امری اجتناب‌ناپذیر عنوان کرده بود.
نکته مورد بحث ما در اینجا تمرکز روی افزایش قیمت داروست. این گرانی‌ها مساوی است با افزایش قابل توجه سهم هزینه های درمان از جیب مردم! طبق برخی آمارها، درحال‌حاضر بیش از 60 درصد هزینه‌های دارو و درمان کشور از جیب مردم تأمین می‌شود و اگر قرار باشد این سهم بیشتر و بیشتر شود، که فشار روی مردم نیز بازهم بیشتر خواهد شد!
هر چند که وزیر بهداشت وعده داده که دولت در نظر دارد مابه‌التفاوت تغییرات نرخ ارز را به بیمه‌ها پرداخت کرده، و این مبلغ را در اختیار آن‌ها قرار دهد تا پرداخت تغییرات قیمت دارو، از جیب مردم صورت نگیرد. اما تجربه طرح دارویار ما را خیلی به این وعده‌های وزیر بهداشت امیدوار نگه نمی‌دارد.
***
بازار داروی کشور در بن‌بستی سخت گیر افتاده است و به هر سوی این زنجیره که بنگری گویی، آن سو شرایط سخت‌تری دارد. تولیدکنندگان از قیمت‌گذاری دستوری و کمبود نقدینگی و عدم برخی تخصیص‌ها گلایه دارند. توزیع‌کنندگان از عدم وصول مطالبات از داروخانه‌ها و داروخانه‌ها هم از مشکلات طرح دارویار و بیمه شکوه دارند؛ و در نهایت مردم و مصرف‌کنندگان دارو نیز از گرانی‌ها و کمبودهای دارویی صدایشان بلند است. در این بین پای حرف هر گروه هم بنشینیم استدلال‌هایشان قابل پذیرش است. مُسکن‌های مقطعی مانند برداشت از صندوق ذخیره ارزی هم ممکن است چند روزی به این درد مشترک تسکین دهد، اما چیزی که روشن است قطعا درمان نیست.
***
در آخرین مجوز افزایش قیمت محصولات دارویی که با گروه داروهای تزریقی شروع شد، میزان افزایش قیمت‌ها بین ۱۹ تا ۳۷۲ درصد افزایش داشته است که البته دکتر پیرصالحی، رئیس سازمان غذاودارو از این افزایش به‌عنوان اصلاح قیمت نام می‌برد و رئیس هیأت مدیره فدراسیون اقتصاد سلامت آن را قیمت گذاری عادلانه عنوان می‌کند! اما اگر هم مردم این اصطلاحات را به‌جای افزایش قیمت بپذیرند، از میزان فشار بر روی بیماران کاسته نخواهد شد. هر چند گفته شده سازمان‌های بیمه‌گر از جمله سازمان تامین اجتماعی و بیمه سلامت منتظر ابلاغ کتبی از سازمان غذاودارو هستند و افزایش قیمت‌ها را پوشش خواهند داد.
***
همان‌طور که در بالا گفته شد افزایش قیمت دارو با بالا رفتن قیمت ارز قابل کنترل نیست و اگر این افزایش قیمت صورت نگیرد، بحران شرکت‌های داروسازی عمیق‌تر خواهد شد و به‌تدریج شاهد زمین‌گیر شدن و تعطیلی خطوط تولید خواهیم بود. اما باید چه تدبیری اندیشیدی تا نه در تولید خللی ایجاد شود و نه فشار سنگین بر مصرف‌کننده نهایی وارد شود؟ نکته اساسی دقیقا ایجاد توازن در این موضوع است و نقش مهم برای ایجاد این توازن بر عهده رگلاتور و وزارت بهداشت است. نکته‌ای که مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری نیز در اجلاس روسای دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی سراسر کشور از شیوه فعلی انتقاد کرد و گفت: تجربه نشان داده است بخشی از ارزهایی که برای واردات دارو و یارانه آن می‌دهیم، گم می‌شود! با این شیوه عرضه دارو نمی‌توان به عدالت رسید، در حالی که می‌توان با مدیریت عرضه دارو کاری کرد که بیمار وقتی به نظام سلامت مراجعه می‌کند، با کمترین هزینه، او را درمان کرد.
قطعاً افزایش قیمت‌ها به همین مورد اخیر ختم نخواهد شد و بحران اصلی سال آینده با حذف تخصیص ارز پایه و افزایش عدد ارز ترجیحی یا 28500 تومانی روی خواهد داد. هر چند دکتر پیرصالحی گفته باشد که ارز ترجیحی برای دارو و تجهیزات پزشکی در سال آینده نیز ادامه خواهد داشت؛ اما این را هم اضافه کرده که ارز ۴۲۰۰ تومانی تخصیص‌یافته به تجهیزات پزشکی به ارز ترجیحی یا ۲۸,۵۰۰ تومان تغییر خواهد یافت. پیرصالحی گفته که باید راهکارهایی برای حمایت از بیماران تدوین کنیم تا افزایش نرخ ارز تخصیصی منجر به افزایش پرداختی از جیب مردم نشود. البته ایشان به راهکاری که قرار است تدوین شود اشاره مشخصی نکرده و نکته نگران‌کننده دقیقا این است که این راهکار چیست؟ راهکاری که اگر درست تدوین و اجرا نشود در موضوع تجهیزات پزشکی فشار افزایش 7 برابری بر مردم ایجاد خواهد کرد و در دارو بدون در نظر گرفتن تورم و سایر مولفه‌های افزایش قیمت، فقط و فقط به‌خاطر تغییر قیمت ارز ترجیهی، فشار افزایش قیمت حداقل 35 درصدی خواهیم داشت!
***
دکتر طاهر موهبتی، معاون توسعه و مدیریت منابع وزارت بهداشت در آیین افتتاحیه جشنواره ملی «پایش عملکرد و انضباط مالی» می‌گفت: «اعتبار حوزه سلامت می‌باید با نگاهی اجتماعی، تخصیص یابد؛ چرا که حوزه سلامت یک حوزه اجتماعی است. مردم شاید بتوانند مسائلی مانند کمبود آب را تحمل کنند، اما هیچ‌گاه نمی‌توانند شرایطی را تحمل کنند که فرزند آن‌ها بیمار است. پرداخت از جیب مردم نباید افزایش یابد و بیماران جز دغدغه بیماری، نباید دغدغه‌ای دیگر داشته باشند». بله. نباید.
/انتهای پیام/
