یکپارچگی سیستم‌های کنترلی ماشین‌آلات دارویی/
محمد دانشخواه: واردات ماشین‌آلات صنعت دارویی امری است اجتناب ناپذیر، که در طی سال‌های گذشته و چه در زمان حال شاهد آن بوده و هستیم، علاوه بر نقش موثر این اقدام در پیشبرد اهداف تولید دارو در ایران ، عدم وجود سیاستی شفاف و کارآمد برخی از تولیدکنندگان دارو را در بخش ماشین‌آلات با چالش‌هایی روبه‌رو ساخته است. از طرفی بالا رفتن عمر ماشین‌آلات و فرسودگی آن‌ها و عدم به‌روزرسانی درست آن‌ها طی این سال‌ها نیز در ساختار شرکت‌های دارویی گاهاً روند تولید را کُند و هزینه‌های نگهداری و تعمیر را چند برابر کرده است. در شرایط فعلی سیستم‌های کنترلی ماشین‌آلات دارویی موجود در صنعت دارویی کشور دارای برند‌هایی متفاوت، مختلف و بعضاً ناشناخته‌اند! که قطعات برخی از آن‌ها حتی به‌صورت استوک هم در بازار لوازم فنی ایران یافت نمی‌شود! لذا پروسه تعمیر و نقش سرویس‌دهندگاه در این حوزه را با پیچیدگی رودررو ساخته است.
***
سوالاتی از قبیل آیا قطعات و سیستم کنترلی دستگاه وارد شده به کشور، بعد از خاتمه پیدا کردن تعهدات شرکت سازنده چقدر شانس پیدا شدن در بازار فروش قطعات ایران را دارد؟ یا اینکه شرکت سازنده تا چه میزان به شرکت خدمات‌گیرنده تعهد تامین قطعه را داده است؟ و یا چقدر شفافیت در بین پرسنل کارخانه تولیدی به‌منظور همفکری در خصوص تعمیر و رفع اشکال قطعات وجود دارد؟ و آیا شرکت نمایندگی موجود در ایران، متعهد به تامین قطعه هست یا نه؟ نگاه بنگاهی او چقدر در این خصوص موثر بوده؟ نقش تحریم در آینده به چه میزان اثرگذار خواهد بود؟ و…، از استهفامات موجود است.
پاسخ همه این سوالات هم نسبی است و جواب شفاف، قانون‌مند و کانالیزه شده و یکپارچه‌ای هم وجود ندارد. در چنین شرایطی انگشت اشاره کسی به سمت هیچ دستورالعملی نشانه نخواهد رفت تا بهره‌وری که اجرای درست کار درست است، شکل بگیرد.
***
اکنون آن چیزی که از نحوه کنترل ورود ماشین‌آلات به کشور قابل مشاهده و بیان است، فارغ از وجود سامانه‌های تجاری و گمرکی که هر کدام وظایف خود را انجام می‌دهند و بوروکراسی‌های مربوط به خود را دارند، سال تولید دستگاه را به‌عنوان مرجع تعیین‌کننده در مبادی ورودی کشور به‌حساب می‌آورند، که آن‌هم با یک جابه‌جایی پلاک دستگاه که شامل سال ساخت است، مرتفع می‌شود! و دستگاه مورد نظر وارد کشور می‌شود (به‌همین سادگی)!
البته این موضوع در شرکت‌های خصوصی دارویی بیشتر نمایان است و کمی هم بغرنج؛ به‌دلیل اینکه معمولا در این نوع شرکت‌ها مالک مجموعه، فردی تعیین‌کننده برای خرید دستگاه است، و عمدتاً قیمت دستگاه اولویتی بالاتر جهت انتخاب دارد و اساساً خبری هم از URS تدوین شده دستگاه نیست، بنابراین دستگاهی به‌مراتب قدیمی‌تر و از رده خارج شده به کارخانه ارسال می‌شود، و در صورت خوش‌شانس بودن و وجود تعداد درست سایزپارت‌های مورد نیاز، مدت‌زمانی کوتاه در تولید کار خواهد کرد و چنانچه با مشکل سیستم‌های کنترلی روبه‌رو گردد، رفع اشکال آن، مستلزم صرف هزینه‌هایی گزاف خواهد شد. در این شرایط معمولاً چاره‌ای جز راه‌اندازی دستی و خارج نمودن بسیاری از امکانات دستگاه وجود ندارد، که آن‌هم منجر به کاهش موارد مربوط به ایمنی دستگاه شده و همچنین عدم کنترل برخی موارد محصول تولیدی، پررنگ می‌شود.
***
مجموع شرکت‌های دارویی که شامل شرکت‌های خصوصی و یا دولتی می‌شوند، دارای سبدی متنوع از محصولات‌اند که لاجرم ماشین‌آلاتی را در اختیار دارند که سیتم کنترلی آن‌ها همخوانی با هم ندارد و علاوه بر شاخص سرعت و ظرفیت تولید دستگاه و الزامات GMP و مستندات تضمین کیفیت که مد نظر تولیدکنندگان دارو است، نگاه بیزینسی و تجاری واردکنندگان فعلی هم نقشی موثر در ورود ماشین‌آلات دارویی به کشور دارد. (البته در سال‌های اخیر موضوعات مربوط به تحریم هم بی‌تاثیر نبوده است.)
بنابراین شما با یک کارخانه‌ی تولیدی روبه‌رو هستید که سیستم کنترلی ماشین‌آلات بخش‌های مختلف آن‌ها متنوع است. بخش جامدات کارخانه دارای ماشین‌آلات مختص خود است، اما با سیستم‌های کنترلی متفاوت با بخش مایعات؛ و بخش استریل هم همین‌طور! و یا اینکه مالک کارخانه بر اساس سلیقه شخصی و تدابیری، دستگاه قدیمی وارد کارخانه کرده است که تجهیزات کنترلی آن در شرکت سازنده هم، دیگر ساخته و یا ساپورت و پشتیبانی نمی‌شود!
***
اینک می‌توان گفت، در واقع شما با یک بمب ساعتی توقفی روبه‌رو هستید، تحریم کشور و آپدیت و پیشرفت تکنولوژی شرکت‌های صادرکننده ماشین‌آلات، تغییر در روند سیاستهای شرکت‌های ایرانی واردکننده دستگاه، موضوعات انحلال و ادغام شرکت‌های خارجی سازنده دستگاه‌ها، تغییر سیاست آن‌ها، عدم تولید مجدد قطعات مورد نیاز دستگاه‌های وارد شده به ایران و…، همگی نشان‌دهنده الزام تغییر در نگرش و تلاش جهت ایجاد و تدوین سیاستهای درست است که باید به اصلاح عملکرد توسط شرکت‌های تولیدی در ایران و در این حوزه الزام بخشد.
نوسازی ماشین‌آلات دارویی کشور آنچنان‌که امروز به نیاز تبدیل شده است با تغییر یک‌باره در این مقطع که مستلزم هزینه‌هایی بسیار گزاف است، و با رویکرد قبلی، یعنی عدم توجه به برند و نوع سیستم‌های کنترلی ماشین‌آلات، اساسا پیشنهاد نمی‌شود.
با فرض اینکه چنین موضوعی در دستور کار قرار گرفته و عملیاتی شود در 20 سال آینده نیز در همین نقطه‌ای خواهیم بود که الان هستیم! در واقع این نگاه، خاصیت استراتژیکی ندارد. نوسازی ماشین‌آلات باید با هدف یکپارچگی سیستم‌های کنترلی صورت پذیرد و ممکن است دستگاه‌ها از کشورهای مختلف و با برند‌های مختلف وارد ایران شوند، ولی باید سیستم کنترلی آن‌ها یکپارچه باشد.
***
رفتن به سمت تک برندی‌شدن سیستم‌های کنترلی ماشین‌آلات، موضوعی‌است که در صورت عملیاتی شدن، کمکی شایان به صنعت می‌کند. نظم خاص و مشخصی را در اکوسیستم ماشین‌آلات دارویی ایجاد خواهد کرد، ماشین‌آلات صنعتی به‌طور کلی مجموعه‌ای از دو بخش برقی و مکانیکی هستند، بخش مکانیکی اکنون با توجه به مقایسه امکانات موجود، شرایطی مبهم ندارند، در بخش برقی، که شامل سیستم‌های کنترلی، حسگرها و عملگرها می‌شود، موضوع سیستم کنترلی که خود شامل تاچ‌پنل‌ها، درایوها و plc ها است، نیاز به توجه و انسجامی بیشتر دارند.
***
تصور کنید سیستم‌های کنترلی یک شرکت شبیه به‌هم باشند، مهندسان و تکنیسین‌های آن شرکت جهت برنامه‌های نگهداری و تعمیر، مسیری مشخص دارند و با سهولت و صلاحدید امکان جابه‌جایی تجهیزات ماشین‌آلات در واحدهای مختلف امکان‌پذیر است، مسیر آموزش سرویس‌کاران مشخص و هیچ نوع سردرگمی هم وجود ندارد.
جذب منابع انسانی براساس وجود توانمندی در آن برند صورت می‌پذیرد، سرمایه‌گذاری در سطح ایجاد و توسعه کارخانه‌های تولید قطعات با کیفیتی در آن برند خاص در کشور قابلیت مطرح شدن و بررسی را پیدا می‌کند، قطعات خریداری شده موجود در انبار بر روی چند دستگاه قابلیت نصب دارد، قطعه‌ای که می‌توان در بخش جامدات بر روی دستگاه نصب کرد، روی دستگاه بخش مایعات هم امکان‌پذیر می‌شود.
بخش نرم‌افزاری تجهیزات مشخص قابل فراگیری برای همه تکنیسن‌ها است. نرم‌افزارها به‌طور خاص و غیر معمول در اختیار لایه‌ای از پرسنل خاص قرار نخواهند گرفت، سرعت سرویس‌دهی به ماشین‌آلات افزایش می‌یابد و زمان توقف‌ها به کمترین حالت خود می‌رسد ، همکاری بین شرکت‌های دارویی افزایش می‌یابد و نهایت امکان افزایش ظرفیت‌های تولید به سهولت قابل دسترس خواهد بود.
و این تنها بخشی از مزیت پیشنهاد است…
/انتهای پیام/
جالب بود!!