نگاهی به صنعت بستهبندی دارویی /
دکتر حبیبالله افشنگ: در عصری که یک ویال کوچک میتواند کلید نجات سلامت جهانی باشد، بستهبندی دارویی از حاشیه به مرکز توجه پزشکی مدرن تبدیل شده است. همهگیری کووید۱۹ این صنعت را در کانون توجه قرار داد، چرا که میلیاردها دوز واکسن به راهکارهای بستهبندی نوآورانه، ایمن و مقیاسپذیر نیاز داشتند. اما فراتر از سرنگها و ویالها، صنعت بستهبندی دارویی یک حوزه پویا و چند میلیارد دلاری است که فناوری پیشرفته، پایداری محیط زیست و طراحی بیمارمحور را در هم میآمیزد.
این مقاله به بررسی نقش حیاتی این صنعت، معرفی نوآوران آن و ترسیم آینده اش میپردازد؛ روایتی که به اندازه خود داروها برای سلامت عمومی حیاتی است.
۱. نقش حیاتی بستهبندی دارویی
بستهبندی دارویی فراتر از محافظت از قرصها عمل میکند؛ این صنعت تضمینکننده اثربخشی داروها، بهبود پایبندی به درمان و ایجاد اعتماد بین بیماران و ارائهدهندگان مراقبتهای سلامت است.
– بستهبندی اولیه در مقابل ثانویه: بستهبندی اولیه (مانند بلیسترها و ویالهای تزریقی) مستقیماً با دارو تماس دارد و نیازمند موادی مانند شیشه یا کوپلیمر حلقهای اولفین (COC) برای جلوگیری از آلودگی است. بستهبندی ثانویه (مانند جعبهها و برچسبها) اطلاعات ضروری و نشانگر دستکاری نشدن محصول را ارائه میدهد.
– ایمنی بیمار: ۱۰٪ از فراخوانهای دارویی سالانه ناشی از نقص بستهبندی است که هزینههایی تا ۵۰۰ میلیون دلار خسارت به شرکتها تحمیل میکند.
نوآوریهایی مانند درهای ضد کودک و جوهرهای حساس به دما این خطرات را تا حدی کاهش میدهند.
– افزایش پایبندی به درمان: بستههای هوشمند مجهز به حسگر (مانند بطریهای مبتنی بر اینترنت اشیاء شرکت AdhereTech) پایبندی به مصرف دارو را ۲۵٪ بهبود بخشیدهاند و سالانه از هزینه ۳۰۰ میلیارد دلاری عدم پایبندی در ایالات متحده میکاهند.
۲. مرور بازار: ارقام و آمار
ارزش بازار جهانی بستهبندی دارویی در سال ۲۰۲۳ به ۱۲۸.۴ میلیارد دلار رسید و پیشبینی میشود تا سال ۲۰۳۰ به ۲۲۵.۶ میلیارد دلار برسد، با نرخ رشد سالانه ۷.۸٪.
عوامل کلیدی رشد عبارتند از:
– رشد زیستداروها: زیستداروهای پرهزینه که نیازمند شیشههای پیشرفته (مانند ویالهای FIOLAX® شرکت SCHOTT) هستند، ۳۵٪ از تقاضای بستهبندی را به خود اختصاص دادهاند.
– غولهای منطقهای: آمریکای شمالی با سهم ۳۸٪ بازار پیشتاز است، پس از آن اروپا (۲۹٪) و آسیا-اقیانوسیه (۲۵٪) قرار دارند، جایی که تولید داروهای ژنریک در هند و چین رشد سالانه ۱۲٪ را تقویت میکند.
– جهش پایدار: ۶۸٪ مصرفکنندگان بستهبندیهای سازگار با محیطزیست را ترجیح میدهند و این امر ۴۵ درصد شرکتها را تا سال ۲۰۲۵ به استفاده از مواد قابل بازیافت سوق داده است.
۳. نوآوران و غولهای صنعت: پیشگامان شکلدهنده آینده
آمکور (سوئیس/آمریکا): با درآمد ۱۵.۳ میلیارد دلاری در سال ۲۰۲۳، آمکور در بستهبندیهای انعطافپذیر و سخت پیشتاز است. فیلم قابل بازیافت (Eco-Tite®) این شرکت مصرف پلاستیک را ۳۰٪ کاهش داده و به غولهایی مانند فایزر خدمات ارائه میدهد.
گرزهیمر (آلمان): این شرکت با درآمد ۲.۱ میلیارد یورو، پیشرو در راهکارهای شیشهای و پلاستیکی است. سرنگهای Gx RTF® گرزهیمر ۱.۲ میلیارد دوز واکسن کووید۱۹ را ارائه کردهاند.
وست فارماسوتیکال سرویسز (آمریکا): درپوشهای NovaPure® وست که در ۷۰٪ زیستداروهای تاییدشده توسط FDA استفاده میشوند، باعث افزایش ۱۲٪ فروش به ۳.۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ شدند.
شوت آگ (آلمان): با تولید سالانه ۳۰ میلیارد ویال دارویی، نوآوریهای شوت شامل شیشههای AR است که شکستگی را ۵۰٪ کاهش میدهد.
شانگهای سانوی (چین): بهعنوان بزرگترین تامینکننده بستهبندیهای تزریقی در آسیا با سهم ۱۵٪ بازار، سانوی نمونهای از رشد چین است که ۴۰٪ از تولید ۱.۸ میلیارد دلاری خود را صادر میکند.
۴. پایداری: انقلاب سبز
ردپای کربنی این صنعت تحت بررسی است. اقدامات کلیدی شامل:
– مواد قابل بازیافت: فیلمهای پلیاتیلن قابل بازیافت آمکور و پلاستیک EcoVa® گرزهیمر (با ۵۰٪ محتوای بازیافتی) با هدف رسیدن به پسماند صفر تا ۲۰۳۰.
– شیشههای کربن خنثی: مخازن ذوب هیبریدی شرکت شوت، انتشار CO₂ را ۳۰٪ کاهش داده و با برنامه اقدام اقتصاد چرخهای اتحادیه اروپا همسو است.
– فشار مقرراتی: دستور اتحادیه اروپا برای بازیافت ۶۵٪ بستهبندیها تا ۲۰۲۵، شرکتها را به نوآوری واداشته است.
۵. بستهبندی هوشمند: پلی بین بیماران و دادهها
بستهبندی هوشمند سلامت را بازتعریف میکند:
-کدهای NFC/QR : بیست درصد نسخههای آمریکا اکنون دارای کدهای اسکنپذیر هستند (مانند سریالسازی Tracelink) که با بازار ۲۰۰ میلیارد دلاری داروهای تقلبی مبارزه میکنند.
– نظارت بر دما: برچسبهای هوشمند Varcode در حملونقل واکسن مدرنا، دمای -۷۰°C را تضمین میکنند.
– دوقلوهای دیجیتال: «آزمایشگاههای مجازی بستهبندی» فایزر با شبیهسازی ۱۰,۰۰۰ سناریو در دقیقه، زمان توسعه را ۴۰٪ کاهش دادهاند.
۶. چالشها و راهکارها
– **فشار هزینهها: مواد پیشرفته ۲۵٪ هزینه بستهبندی داروها را تشکیل میدهند. مشارکتهایی مانند سرمایهگذاری مشترک ۱۰۰ میلیون دلاری آمکور و نوارتیس، زنجیره تامین را بهینه میکنند.
– موانع مقرراتی: دستورالعمل ۲۰۲۳ FDA برای سریالسازی، ۸۰٪ شرکتهای آمریکایی را به استفاده از ردیابی بلاکچین سوق داد.
– جعلسازی: فناوریهای احراز هویت (مانند مهرهای هولوگرافیک) داروهای تقلبی مالاریا در آفریقا را ۶۰٪ کاهش دادهاند.
۷. آینده: شخصیسازی و پیشبینیپذیری
– بستهبندی چاپ سهبعدی: فناوری ZipDose® شرکت آپرشیا با چاپ قرصهای دوز مشخص، ضایعات را ۲۰٪ کاهش میدهد.
– طراحی مبتنی بر هوش مصنوعی: الگوریتمهای هوش مصنوعی وست فارماسوتیکال، خرابی مواد را با دقت ۹۵٪ پیشبینی کرده و سالانه ۵۰ میلیون دلار صرفهجویی میکنند.
– کیتهای شخصیسازیشده: کیتهای دارویی سرطان شرکت راش، مبتنی بر دادههای DNA بیمار، پیشبینی میشود تا ۲۰۳۰ سالانه ۱۸٪ رشد کنند.
نتیجهگیری
بستهبندی دارویی دیگر یک ناظر خاموش نیست، بلکه قهرمانی در صحنه سلامت جهانی است. از ویالهای سازگار با محیط زیست تا برچسبهای هوشمند، نوآوریهای این صنعت از بیماران محافظت کرده، به ارائهدهندگان خدمات قدرت میبخشد و سیاره ما را پایدار نگه میدارد. با پیشتازی غولهایی مانند آمکور و شوت، آینده بستهبندیهایی را نوید میدهد که به اندازه داروهای درونشان تحولآفرین است؛ دورانی که هر قرص، ویال و جعبهای روایتی از علم، ایمنی و پایداری را بازگو میکند.
/انتهای پیام/