از مدیریت حساب شده ریسک تا سیطره جهانی

علیرضا محلاتی (دانشجوی داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی تهران): Hikma یک شرکت داروسازی چندملیتی است که در اردن تاسیس شد و دفتر مرکزی آن در حال حاضر در لندن واقع شده و سهام آن در بورس لندن معامله می‌شود. اولویت کلیدی حیکما که 45 سال پیش توسط Samih Darwazah تأسیس شد، همیشه این بوده است که داروهای باکیفیت را در دسترس افرادی قرار دهد که به آنها نیاز دارند.

تاریخچه: تاسیس و دهه 80 میلادی: این شرکت در سال 1978 در اردن تاسیس شد و در آنجا خود را به‌عنوان شرکت پیشرو در تولید و فروش ژنریک‌های برند شده و محصولات تحت لیسانس معرفی کرد. در دهه هشتاد میلادی این شرکت حضور خود را در خاورمیانه و شمال آفریقا پایه گذاری کرد و زمینه ساز شکل گیری اولین کارخانه تولیدی تحت بازرسی FDA ایالات متحده در منطقه شد. همچنین در این دهه بود که دامنه فعالیت خود را فراتر از خاورمیانه گسترش داد و زمینی را در پرتغال برای ساخت یک کارخانه تولید فرآورده‌های استریل برای محصولات دارویی تزریقی خریداری کرد. این تملک یک نقطه عطف بزرگ برای شرکت و اولین قدم به سمت افق توسعه بین‌الملل این شرکت  بود.

در دهه 90 میلادی پس از توسعه موفقیت آمیز در پرتغال و موفقیت مستمر در ارائه داروهای مقرون به صرفه در خاورمیانه و شمال آفریقا، با خرید West-Ward Pharmaceuticals وارد بازار ایالات متحده شد. در این دهه همچنین تملک‌های مهم دیگری در تونس و عربستان سعودی انجام داد که قدرت شرکت را در خاورمیانه و شمال آفریقا تقویت و شروع به تثبیت این شرکت به‌عنوان یک ارائه دهنده پیشرو داروهای ژنریک در منطقه و همچنین در سطح بین المللی کرد.

در دهه اول قرن 21 میلادی این شرکت بازرسی‌های FDA ایالات متحده را برای کارخانه‌های تولیدی خود در عربستان سعودی و پرتغال با موفقیت پشت سر گذاشت. کسب‌وکار شرکت در زمینه مواد تزریقی نیز با تملک یک کارخانه تولید تخصصی فرآورده‌های لیوفیلیزه در ایتالیا به‌طوری معنادار گسترش یافت و همچنین با تملک Ribosepharm GmbH و Thymoorgan در آلمان به بازار داروهای ضد سرطان وارد شد. تملک آلکان فارما به این شرکت کمک کرد تا وارد بازار مصر شود و با تملک شرکت Arab Pharmaceutical Manufacturing Company (APM) حضور خود را در اردن بیشتر از گذشته تقویت کرد.

در سال 2005، این شرکت در بورس اوراق بهادار لندن فهرست شد و درآمد ناخالص 124 میلیون دلاری را به‌دست آورد. عرضه اولیه موفق، انعطاف پذیری شرکت را برای رشد کسب‌وکار هم به‌صورت ارگانیک و هم از طریق خرید شرکت‌های دیگر افزایش داد. از سال 2005 به بعد، حضور خود را در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا گسترش و همچنین خریدهایی قابل توجه در اروپا و ایالات متحده انجام داد تا تجارت داروهای تزریقی خود را تقویت کند.

در دهه دوم قرن 21 میلادی حیکما برای تولید فرآورده‌های پنی سیلین، شرکتی را در الجزایر به تملک درآورد. همچنین در همین دهه، به کمک Roxane Laboratories در آمریکا، لاین داروهای غیرتزریقی این شرکت در آمریکا توسعه یافت.

در دهه سوم قرن 21 این شرکت با تملک شرکتی دارویی در کانادا، به بازار این کشور نیز راه پیدا کرد و همچنین با همین استراتژی، حضور خود در بازار داروهای تزریقی در آمریکا را نیز بیش از گذشته تقویت کرد.

شاخص‌های عملکردی: درآمد این شرکت در سال 2022، دو میلیارد و 517 میلیون دلار بوده است که به سبب کاهش نرخ داروهای ژنریک پورتفولیوی شرکت در آمریکا، نسبت به سال 2021، 36 میلیون دلار افت کرده است ولی به‌صورت کلی متوسط نرخ رشد مرکب سالانه حیکما در 5 سال اخیر، 5 درصد رشد داشته است.

استراتژی شرکت در سه حوزه ی داروهای تزریقی، برند و ژنریک:

استراتژی عملیاتی در حوزه داروهای تزریقی: یک میلیارد و 141 میلیون دلار از کل درآمد حیکما در سال 2022 مربوط به فرآورده‌های تزریقی بوده است که در 10 سال اخیر، 9 درصد رشد داشته است. یکی از استراتژی‌های شرکت در این حوزه، افزایش هرچه بیشتر فرآورده‌های آماده تزریق است تا ارزش بیشتری برای بیماران فراهم شود. مورد دیگر استفاده از شبکه جغرافیایی تخصصی وسیع در اروپا و آمریکا و همچنین خاورمیانه و شمال آفریقا است. به‌علاوه این شرکت از تولید قراردادی با استفاده از ظرفیت‌های غیرفعال شرکت بسیار بهره برده است.

استراتژی عملیاتی در حوزه داروهای برند: با فروش 691 میلیون دلار، حیکما از داروهای ژنریک برند شده، در سال 2022 درآمد کسب کرده است و هدف بر این است که درآمد حاصل از فروش داروهای بیماری‌های مزمن، 60 درصد فروش این شرکت را تا سال 2028، ایجاد کند.

استراتژی عملیاتی در حوزه داروهای ژنریک: حیکما 672 میلیون دلار از محل فروش داروهای ژنریک برند شده، در سال 2022 درآمد داشته است و تولید قراردادی برای استفاده از ظرفیت‌های بلااستفاده از استراتژی‌های استفاده شده در این زمینه نیز بوده است.

داروهای مهم شرکت: داروهای استراتژیک حیکما که به‌صورت ژنریک برند شده در سبد شرکت وجود دارند به‌شرح ذیل است:

Kloxxado -1: اسپری بینی نالوکسان با دوز 8 میلی‌گرم است که این ماده به عنوان آنتاگونیست اپیوئیدهاست و در اور دوز آنها استفاده می‌شود.

2- Ryaltris: اسپری بینی و ترکیبی مومتازون و اولوپاتادین است که برای رینیت آلرژیک و موارد مشابه استفاده می‌شود.

3-Mitigare: کپسول‌های کلشی سین که فرآورده‌های ضد نقرس هستند و البته در آمریکا فقط برای پروفیلاکسی تاییدیه گرفته‌اند.

داروهای جدید حیکما: 22 قلم داروی جدید که اکثر آنها تزریقی است، در سال اخیر به بازارهای مختلف مخصوصا بازار آمریکا عرضه شده است که چند مورد از جدیدترین عرضه‌ها عبارتند از:

1-فنتانیل سیترات آماده تزریق

2- Alvimopan که یک آنتاگونیست گیرنده محیطی موی اپیوئیدهاست و برای از بین بردن یبوست پس از استفاده از نارکوتیک‌ها برای درد عمل جراحی استفاده می‌شود که باید کوتاه مدت و بیمارستانی استفاده شود وگرنه انفارکتوس میوکارد می‌دهد

3- Combogesic تزریقی که شامل یک گرم استامینوفن و 300 میلی‌گرم ایبوپروفن است

4-فنیل افرین هیدروکلراید تزریقی

5- لووکارنیتین تزریقی

6- Oregovomab برای سرطان تخمدان

Vyvanse® (lisdexamfetamine dimesylate)-7 در کپسول‌هایی با دوز 20، 30، 40، 50، 60 و 60 میلی‌گرمی

جمع‌بندی: به‌عنوان جمع بندی استراتژی توسعه و رشد شرکت بر پایه تولید داروهای ژنریک با سبدی بسیار متنوع بوده و تمرکزی ویژه برای گروهی از فرآورده‌ها در استراتژی تولیدی این شرکت  وجود ندارد با این حال این شرکت یکی از بزرگترین عرضه‌کنندگان فرآورده‌های تزریقی در بسیاری از کشورهای توسعه یافته جهان است. این تنوع از نظر جغرافیایی نیز وجود دارد و تولید و فروش این شرکت در سه منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، آمریکای شمالی و اروپا با قدرت انجام می‌شود. با مطالعه تاریخچه این شرکت هم رشد ارگانیک و هم رشد چشمگیر ناشی از استراتژی ادغام و اکتساب شرکت‌های مناسب به‌چشم می‌آید. این شرکت اولین شرکت با ریشه خاورمیانه بوده که توانسته با اتخاذ ریسک‌های حساب شده با یک عمق وسیع در بازار داروهای ژنریک جهان خلق ارزش کند.

/انتهای پیام/