کلید واژه‌های گفتمان صنعت دارو در سال ۱۴۰۳/
دکتر ابراهیم اسکندری: در سالی که گذشت صنعت داروسازی همچنان به‌عنوان یک امر اثرگذار بر اقتصاد و سلامت جامعه کار خود را ادامه داد. اما در همین سال، گفتمان‌هایی از سمت مدیران، کارشناسان، سازمان نظارتی و … در این صنعت در کنار و گوشه رخ داد که در نهایت می‌توان از این گفتمان‌ها، کلید واژه‌هایی را استخراج کرد که شامل قیمت‌گذاری، ارز دارویی، کمبود دارویی، وصول مطالبات ،کمبود نقدینگی، تورم، نقدینگی، تعارض منافع و… بو.
آیا این کلید‌واژه‌ها در مسیر توسعه صنعت بوده است؟
***
به‌نظر می‌رسد آن‌چنان که باید، در سال ۱۴۰۳ هم صحبتی بر روی مباحث اصلی توسعه مطرح نبوده است، البته صنعت برای پیشرفت نیاز به منابع مالی دارد، ولی تنها این موضوع بحث اصلی توسعه نیست، در مقابل، کشورهای در حال توسعه مشابه ایران، قراردادها و تفاهم‌نامه‌های راهبردی توسعه در صنعت و انتقال تکنولوژی با کشورهای پیشرفته را امضا می‌کنند و…
توسعه در یک صنعت در نگاه اول نیاز به سیاست‌گذاری توسط حکمرانی با همکاری صنعتگران دارد ، که ماحصل این تفکر می‌شود نقشه راه، که کمکی شایان به پیشرفت می‌کند، بنابراین در نگاه اول صنعت نیاز به یک نقشه راه جامع دارد تا همه مسائل از جمله اقتصاد کسب‌وکار هم بدون دغدغه در آن حل شود.
***
بزرگ‌ترین دغدغه کنونی بیماران به‌عنوان مصرف‌کننده نهایی دارو، بحث مربوط به کیفیت است، آیا در سال گذشته برای افزایش کیفیت گام‌های عملی و نظارتی برداشته شد؟ کیفیت به مجموعه عواملی نظیر نیروی انسانی، مواد اولیه، GMP، نظارت، تجهیزات و… مرتبط می‌شود؛ آیا صنعت توانسته است در این عوامل کیفیت پیشرفتی را تعریف کند؟
***
نوآوری یکی از کلیدترین نکات ماجرا است که به‌نظر می‌رسد نسبت به متوسط جهانی، صنعت ما، حداقل‌ترین سرمایه‌گذاری را در این حوزه دارد. اکنون صنعت ما، درگیر یک اقیانوس قرمزی شده که کیفیت و نوآوری، می‌تواند پاسخگوی بازار داخلی و توسعه بازار دارویی کشور به سمت صادرات باشد، اما…
یکی از این مشخصه‌های توسعه، شاخص شدت تحقیق و توسعه است. اینکه چند درصد از GDP کشور صرف تحقیق و توسعه می‌شود، مسئله‌ای بسیار مهم است. این شاخص نشان‌دهنده میزان سرمایه‌گذاری یک کشور در توسعه فناوری‌های جدید، بهبود فرآیندها و افزایش رقابت‌پذیری اقتصادی نسبت به تولید کل اقتصادی آن است. این عدد در کشورهای پیشرو و پیشرفته تا 4 درصد است البته سهم تحقیق و توسعه از GDP در کشور ما ۸ دهم درصد است، در صحت این عدد هم توافقی وجود ندارد.
***
نگاه زیست‌محیطی برای کسب‌وکار به‌نظر می‌رسد نه در سال گذشته بلکه در دهه‌های گذشته خیلی محلی از اعراب نداشته است، شرکت‌ها، سیاست‌گذار و دستگاه‌های نظارتی در صنعت خیلی دنبال این توسعه نیستند. امروزه مقوله توسعه در جهان بدون توجه به الزامات، محدودیت‌ها و اهداف محیط‌زیستی امری بی‌معناست. هدف از توسعه پایدار ایجاد تعادل میان توسعه و محیط زیست است، در این مفهوم دو مقوله اقتصاد و محیط زیست در کنار هم قرار گرفته و زیربنای راهبرد توسعه پایدار را شکل می‌دهد.
***
یک نکته کلیدی دیگر بهره‌وری در صنعت است، و شگفتا که هیچ مبحثی در مورد افزایش بهره‌وری مطرح نیست! حالیا که در برنامه هفتم توسعه به‌مثابه یک راهبرد بلندمدت، تحقق رشد اقتصادی ۲.۸ درصدی ناشی از رشد بهره‌وری کل عوامل تولید هدف‌گذاری شده است. مطابق با ادبیات بهره‌وری، رشد پایدار و بلندمدت در جوامع درحال توسعه مستلزم رشد بهره‌وری محور است و باید بهره‌وری به‌مثابه یک نگرش عقلانی، در کلیه ارکان نظام حکمرانی نمود پیدا کند. علاوه بر این ضرورت، براساس بند «۱» سیاست‌های کلی برنامه هفتم توسعه، سهم رشد بهره‌وری کل عوامل تولید به‌میزان ۳۵ درصد از رشد اقتصادی ۸ درصد و با تأکید بر بهره‌وری نیروی انسانی، مدیریت، سرمایه و فناوری باید انجام شود؛ ولی همچنان خط‌های تولید فرسوده با تجهیزات با حداقل بهره‌وری با ظرفیت تولید مازاد، صنعت دارویی کشور را به توسعه سوق می‌دهند!
اینها تنها عوامل اثرگذار نیستند، بلکه این عوامل در کنار اقتصاد نامناسب، رشد بخش صنعت در کشور را نسبت به سال‌های گذشته نزولی کرده است و این را می‌توان از رتبه تعدیل‌یافته شاخص عملکرد رقابت‌پذیری صنعتی (CIP) ایران در جهان مشاهده کرد، ارمغان توسعه صنعت، اشتغال‌زایی، رشد اقتصادی و در نهایت رفاه جامعه است که اینک جامعه ایران تقریبا از آن بی نصیب مانده است.
***
اکنون که در دوران انقلاب صنعتی چهارم هستیم و پیشرفت‌ها در صنایع مختلف با سرعتی بالا در حال انجام است و با بهره‌مندی از فناوری‌هایی مانند اینترنت اشیا، رایانش ابری و هوش مصنوعی، درک ما از دنیای پیرامون‌مان در حال تغییر است، آیا صنعت داروسازی کشور نباید به این فضا ورود کند!؟ و اگر ورود کرد، می‌داند به چه کیفیت و کمیتی با این تغییرات شگرف برخورد خواهد کرد!؟
/انتهای پیام/
